साक्री: कृषी समृद्धी असूनही शेतकरी संकटात; पाणी व्यवस्थापन आणि बाजारपेठेच्या अभावामुळे विकासाला खीळ
धुळे, साक्री: धुळे जिल्ह्यातील कृषी क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण स्थान असलेल्या साक्री तालुक्यात शेती हाच अर्थव्यवस्थेचा मुख्य आधार आहे. मात्र, अनेक आव्हानांमुळे येथील शेतकरी हवालदिल झाला आहे. पुरेसे पाणी असूनही योग्य नियोजनाचा अभाव, कृषीपूरक उद्योगांची कमतरता आणि मर्यादित बाजारपेठ यामुळे तालुक्यातील विकासाला खीळ बसली आहे.
पाण्याचे दुर्भिक्ष आणि पीक बदलाचे आव्हान
‘धरणांचा तालुका’ अशी साक्रीची ओळख असली, तरी सिंचनाचे योग्य नियोजन होत नसल्याने पाण्याची समस्या कायम आहे. एकेकाळी पांझरा नदीच्या खोऱ्यात ‘फड बागायत’ पद्धत प्रचलित होती, ज्यामुळे मोठ्या प्रमाणात शेती ओलिताखाली येत असे. परंतु, आता ही पद्धत कालबाह्य झाली असून, अनेक गावांमध्ये ‘पाटस्थळ’ केवळ नावालाच उरले आहे.
द्राक्ष उत्पादनात एकेकाळी आघाडीवर असलेला हा तालुका बदलत्या हवामानामुळे मागे पडला. त्यानंतर डाळिंबाच्या पिकाने शेतकऱ्याला आशेचा किरण दाखवला, पण डाळिंबावरील रोगांनी शेतकरी पुन्हा निराश झाला. कांद्याला बाजारपेठ असूनही योग्य भाव मिळत नसल्याने नगदी पिकांवरही अवलंबून राहणे शेतकऱ्यासाठी कठीण झाले आहे.
कृषीपूरक उद्योगांना चालना देण्याची गरज
तालुक्यातील अनेक तरुण शेती आणि कृषीपूरक व्यवसायांकडे वळत आहेत, ही एक सकारात्मक बाब आहे. परंतु, कृषी विभागाकडून राबवण्यात येणाऱ्या प्रशिक्षण शिबिरे, शेती शाळा किंवा अभ्यास दौऱ्यांमध्ये युवकांचा सहभाग अजूनही कमी आहे. यामुळे कृषी माल प्रक्रिया उद्योगांना चालना मिळत नाही.
यासाठी कृषी विभागाने आणि स्थानिक प्रशासनाने पुढाकार घेऊन व्यापक जनजागृती मोहीम राबवणे गरजेचे आहे. जर सिंचनाचे योग्य नियोजन झाले आणि कृषीपूरक उद्योगांना प्रोत्साहन मिळाले, तरच साक्री तालुक्याचा सर्वांगीण विकास शक्य होईल, अशी आशा व्यक्त होत आहे.
