आता पासपोर्ट बनवणे झाले सोपे! भारतात आले ‘ई-पासपोर्ट’, कागदपत्रांची किचकिरी संपणार
मुंबई: परदेश प्रवासासाठी आवश्यक असलेल्या पासपोर्टसाठी आता कागदपत्रांची लांबलचक यादी सादर करण्याची गरज नाही. कारण भारत सरकारने अत्याधुनिक ‘ई-पासपोर्ट’ सुविधा सुरू केली आहे. ही नवीन सुविधा पारंपरिक पासपोर्टपेक्षा अधिक सुरक्षित आणि कार्यक्षम आहे. यामुळे लवकरच देशभरातील नागरिकांचा आंतरराष्ट्रीय प्रवास अधिक सोपा होणार आहे.
काय आहे ई-पासपोर्ट आणि तो कसा ओळखायचा?
ई-पासपोर्ट म्हणजे पारंपरिक पासपोर्टचेच एक अपग्रेडेड व्हर्जन. यात एक छोटी इलेक्ट्रॉनिक ‘आरएफआयडी’ (RFID) चिप** बसवलेली असते. या चिपमध्ये तुमच्या वैयक्तिक माहितीसोबतच बोटांचे ठसे आणि डिजिटल फोटो यांसारखे बायोमेट्रिक तपशील सुरक्षितपणे साठवले जातात. यामुळे माहितीची सुरक्षा वाढते आणि पासपोर्टची नक्कल करणे अशक्य होते.
हा पासपोर्ट बाहेरून ओळखणेही सोपे आहे. त्याच्या पुढील कव्हरवर ‘पासपोर्ट’ या शीर्षकाच्या खाली एक छोटे सोनेरी रंगाचे चिपचे चिन्ह छापलेले असते, जे त्याला सामान्य पासपोर्टपेक्षा वेगळे करते.
ई-पासपोर्टची ठळक वैशिष्ट्ये:
* अत्याधुनिक सुरक्षा: ई-पासपोर्ट उच्च सुरक्षा आणि जलद पडताळणीसाठी तयार करण्यात आला आहे.
* बायोमेट्रिक माहिती: यात बोटांचे ठसे, चेहऱ्याचा फोटो आणि डोळ्यांचा स्कॅन यांसारख्या बायोमेट्रिक माहितीचा समावेश असतो.
* फेक पासपोर्टला आळा: ICAO (International Civil Aviation Organization) च्या नियमांनुसार तयार केलेला असल्यामुळे याची नक्कल किंवा डुप्लिकेशन करणे जवळजवळ अशक्य आहे.
* सुरक्षित चिप: यात असलेली कॉन्टॅक्टलेस चिप (Contactless Chip) माहितीला अतिरिक्त सुरक्षा प्रदान करते.
ई-पासपोर्टसाठी अर्ज कसा करावा?
ई-पासपोर्ट काढण्याची प्रक्रिया ऑनलाइन आणि सोपी आहे.
1. पोर्टलवर जा: पासपोर्ट सेवाच्या अधिकृत वेबसाइटला (Passport Seva Portal) भेट द्या.
2. अर्ज भरा: नवीन वापरकर्ता म्हणून नोंदणी करा किंवा लॉग-इन करून ई-पासपोर्टसाठीचा अर्ज भरा.
3. केंद्र निवडा: तुमच्या जवळचे पासपोर्ट सेवा केंद्र (PSK) किंवा पोस्ट ऑफिस पासपोर्ट सेवा केंद्र (POPSK) निवडा.
4. शुल्क भरा: ई-पासपोर्टसाठीचे शुल्क ऑनलाइन भरा.
5. वेळ निश्चित करा: तुमच्या सोयीनुसार भेटीसाठीची वेळ (appointment) निश्चित करा.
6. केंद्रावर भेट द्या: दिलेल्या वेळेनुसार पासपोर्ट केंद्रावर जाऊन बायोमेट्रिक नोंदणी करा आणि कागदपत्रांची पडताळणी करून घ्या.
सध्या ही सुविधा काही निवडक पासपोर्ट केंद्रांवर उपलब्ध आहे, पण लवकरच ती देशभरात सुरू करण्याची सरकारची योजना आहे.
